Het placebo effect van medicatie

Alternatieve geneeswijzen werken grotendeels op basis van hun placebo-effect. Reguliere geneesmiddelen ook. Klassiek wordt aangenomen dat het echte placebo-effect (los van de natuurlijke evolutie van ziekte) gemiddeld 40-60% bedraagt van de totale werking van een geneesmiddel. Moderne studies wijzen dikwijls op nog grotere percentages: tot 80% en meer! (M. Enserink ' Can the placebo be the cure?' Science 284: 238-240, 1999)

Een domein waarin dit placebo-effect steeds weer tot uiting komt, wordt gevormd door de klinische (dubbel blind) studies die nodig zijn om een geneesmiddel te registreren. Hier komt telkens opnieuw het placebo-effect ruimschoots tot uiting. Men kan wel zeggen dat het hierdoor het meest wetenschappelijk bestudeerde en bewezen fenomeen is dat bestaat. Dus ook relatief gezien het meest genegeerde ...

Op zijn minst een groot deel van het echte placebo-effect is op rekening te schrijven van suggestie: geloof in beterschap, geloof in de remedie, de betekenis van het geneesmiddel voor het onbewuste van de patiënt. Het placebo-effect is echter een weinig interessante vorm van suggestie. Het is op de eerste plaats onwaar want het stoelt op een geloof zonder substantie. Als iemand een puur placebo krijgt, dan werkt dat alleen als die persoon ten onrechte gelooft dat hij erdoor geholpen wordt. Neem dit onjuiste geloof weg en het effect vervalt. Bij een puur placebo is dit duidelijk. Hetzelfde mechanisme is ook van toepassing bij een gedeeltelijk placebo.

Een placebo werkt daarenboven alleen oppervlakkig, d.w.z. louter symptomatisch. Een symptoom wordt weggenomen zonder aandacht voor het achterliggende. Bij psychosomatische symptomen is veel achterliggend aanwezig. Gezien de basis van onwaarheid is het

Placebo leidt tot afhankelijkheid. Zonder placebo-middel is er uiteraard geen placebo-effect hiervan. Als men het placebo-middel stopt, dan valt het effect ervan weg. Dit is heel belangrijk bij chronische medicatie voor psychosomatische problemen. Patiënten worden afhankelijk van hun medicatie terwijl hun probleem groter wordt en een daadwerkelijke oplossing steeds moeilijker.

Een placebo-middel heeft een slechte naam omdat het stoelt op bedrog. Streven naar waarheid heeft ook op het domein van gezondheid en genezing een grote waarde voor de maatschappij. Een op waarheid gebaseerde geneeskunde maakt individuen, en daardoor ook de maatschappij zelf, in alle opzichten beter. Het is immers zinloos een scheidingslijn te trekken tussen psychosomatiek en fenomenen als depressie, chronische angst of agressie in brede zin. Agressie bvb toont zich individueel, maar ook collectief. Grote denkers hebben hier reeds voor gewaarschuwd: oorlogen ontstaan op de eerste plaats binnenin individuen en wel de gewone man op de straat. Als deze gewone man in verband met zijn eigen psychosomatische symptomen steeds weer tot een agressieve houding wordt aangezet, heeft dat de meest verstrekkende gevolgen.